Paragraaf grondbeleid
Deze paragraaf gaat op hoofdlijnen in op de visie, de uitvoering, de resultaten en risico’s van het grondbeleid. Herfstbericht vastgoed 2023 (hierna: Herfstbericht) gaat uitgebreider in op de uitvoering van het actief gevoerde grondbeleid.
Visie
De gemeente stelde in 2013 haar grondbeleid vast in de Nota Grondbeleid ‘Een nieuwe koers, op een andere manier’. De gemeente voert bij voorkeur faciliterend grondbeleid. Dit betekent dat de gemeente bestuurlijk en maatschappelijk gewenste ontwikkelingen ondersteunt en ongewenste ontwikkelingen voorkomt, zonder dat ze risicodragend investeert in de ontwikkeling. De gemeente kan actief grondbeleid overwegen als private partijen een ontwikkeling, die noodzakelijk is om de gemeentelijke beleidsdoelen te realiseren, niet willen of kunnen oppakken. Als de financiële resultaten voor de gemeente beter zijn of de risico’s kleiner, dan kan dat ook een argument zijn om actief grondbeleid te voeren.
Het grondbeleid levert een bijdrage aan beleidsvelden die voor de gemeente van belang zijn, zoals leefbaarheid, wonen, economie, groen, verkeer en financiën. De beoogde doelstellingen van de ruimtelijke plannen en specifieke beleidsvelden zijn verwoord in de verschillende programma’s uit de begroting. Het grondbeleid is voornamelijk dienstbaar aan wonen en economie.
De nota grondbeleid wordt geactualiseerd, zodat de gemeente de gewenste regie kan voeren om bestuurlijke ambities waar te maken en om aan te sluiten bij de veranderende wet- en regelgeving (Omgevingswet, jurisprudentie Didam-arrest). Begin 2024 ligt de nieuwe nota grondbeleid voor besluitvorming voor aan de raad.
Uitvoering
De gemeente zet haar grondbeleid als middel in om bestuurlijke ambities en beleidsdoelstellingen op het gebied van o.a. leefbaarheid, wonen, economie en duurzaamheid te realiseren. De gemeente voert actief grondbeleid. Zij heeft 14 actieve grondexploitaties, bij het Herfstbericht ligt voor om twee nieuwe grondexploitaties te openen en de gemeente heeft twee voorbereidingskredieten om de haalbaarheid van twee locaties te onderzoeken. Daarnaast faciliteert de gemeente tal van private initiatieven.
Grondexploitaties
Het college voert binnen de kaders van de raad de grondexploitaties en legt hierover verantwoording af aan de raad. Het college actualiseert twee keer per jaar de grondexploitaties en rapporteert hierover aan de raad in de Begroting en de Jaarrekening (paragraaf grondbeleid) en het Herfstbericht en Zomerbericht Vastgoed (hierna: Zomerbericht).
Tegelijk met de Begroting 2023-2027 wordt ook het Herfstbericht voor vaststelling aangeboden aan de raad. Het Herfstbericht geeft inzicht in de voortgang van de grondexploitaties, de meerjarige prognose van de grondexploitaties, de risicoanalyse, het verwachte verloop van de algemene reserve grondbedrijf (hierna: ARG) en de voorziening verlieslatende exploitaties (hierna: VVE). De begrotingswijzigingen (2023 en volgende jaren) zijn onderdeel van het Herfstbericht en worden ter vaststelling aangeboden aan de raad.
De geactualiseerde grondexploitaties worden afgezet tegen de laatst vastgestelde grondexploitaties (Zomerbericht 2023 / Jaarrekening 2022).
Verwachte financiële resultaten
In onderstaande tabel staan de verwachte financiële resultaten van de geactualiseerde grondexploitaties. Met het Herfstbericht ligt voor aan de raad om een grondexploitatie te openen voor Molenweg – Oude Molen, Liessel en Beukenstraat. Deze zijn voor de volledigheid al toegevoegd aan onderstaand overzicht.
NCW = netto contante waarde per 1 januari 2023
EW = eindwaarde per 31 december van het verwachte eindjaar 
Tabel met verwachte resultaten
Het verwachte verlies heeft een omvang van € 14,0 mln op contante waarde. Het verlies wordt afgedekt met de VVE op eindwaarde. Dit betekent dat de omvang van de VVE gelijk moet zijn aan de verwachte verliesnemingen in de periode 2023 t/m 2026 en dit is € 15,0 mln. Daarom kan er in 2023 € 202.000 van de VVE vrijvallen en dit komt ten gunste aan de ARG.
Tabel verwachte winstnemingen
De verwachte winstpotentie bedraagt € 5,4 mln. Deze wordt toegevoegd aan de ARG. Gemeenten zijn verplicht om na gelang de voortgang van het project tussentijdse winst te nemen volgens de POC-methode.
Risico’s
Het beleidskader grondexploitaties beschrijft het risicomanagement binnen het grondbedrijf. Risico’s worden op twee niveaus onderscheiden, namelijk programmarisico’s en projectrisico’s.
Risico’s worden waar mogelijk opgevangen met de te verwachten winsten uit de grondexploitatie. Als de winstpotentie onvoldoende is, worden ze opgevangen met de Algemene Reserve Grondbedrijf (hierna: ARG). Het risicobedrag is € 160.000 groot en hiervan wordt € 147.000 afgedekt met winstpotentie en € 13.000 uit de ARG. De ARG is dan ook van voldoende omvang om de risico’s af te dekken.
Voorbereidingskredieten
De gemeente heeft 3 voorbereidingskredieten, namelijk:
- Uitbreiding Kranenmortel-Zuid;
- Molenweg - Oude Molen, Liessel;
Met het Herfstbericht ligt voor om dit voorbereidingskrediet af te sluiten en een grondexploitatie te openen voor deze locatie. - Concentratie PDV.
Onderstaande grafieken geven inzicht in het verwachte verloop van de ARG en de VVE.
Samenvatting
Het geheel van alle grondexploitaties met de reserve en voorziening, die daarmee samenhangen, noemen we samen het grondbedrijf. Het hierna volgende figuur laat de financiële stromen binnen het grondbedrijf zien.
